تست ورزش قلب (cardiac stress test)

احتمالاً شنیده‌اید که پزشک برای افراد تست ورزش یا تست استرس را درخواست می‌کند. این تست نشان‌دهنده عملکرد قلب در حین فعالیت بدنی (استرس) می‌باشد. در طی فعالیت بدنی عضلات نیاز بیشتری به خون دارند پس قلب مجبور است سریع و قوی‌تر بتپد. تست ورزش یکی از مهم‌ترین روش‌های بررسی عروق کرونری قلب است.

تست ورزش چیست و برای چه انجام میشود؟

در واقع تست ورزش، همان نوار قلب (ECG) است که به طور مداوم در طی ورزش گرفته شده و نشان می‌دهد قلب در طی این زمان چگونه فعالیت دارد؛ به همین خاطر به آن ECG ورزش نیز می‌گویند. تست ورزش، یکی از متداول‌ترین روش‌های تشخیصی برای بیماری‌های سرخرگ کرونر و شناسایی منشأ علائمی مثل درد قفسه سینه است. این تست سطح بی‌خطر فعالیت بدنی را برای قلب بیمار مشخص می‌کند همچنین سودمند

ی داروها را بررسی کرده و نیز سودمندی روش‌های بکار رفته برای بهبود گردش خون در یک فرد مبتلا به بیماری سرخرگ کرونری را نشان می‌دهد.

در طی این تست تعداد ضربان قلب، تعداد تنفس، فشارخون، ریتم قلب و میزان خستگی فرد را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. ممکن است پزشک بر پایه نتایج تست ورزش درخواست اسکن هسته‌ای قلب یا تست کاتریزاسیون قلب (cardiac catheterization)را بدهد.

انواع تست ورزش

دو نوع تست ورزش وجود دارد

1. دوچرخه ثابت
2. تردمیل که این روش در ایران بیشتر استفاده می‌شود

آمادگی‌های قبل از تست ورزش

• داروهای قلبی و فشار باید با نظر پزشک معالج ۲۴ الی ۴۸ ساعت قبل از تست تنش یا تست ورزش قطع شود. (داروهایی نظیر: ایندرال – آتنولول – متورال – زیرزبانی – دیلتیازیم)
• در مردان موهای سینه باید کاملاً تراشیده شود.
• بیمار باید شب قبل از تست ورزش استحمام نماید و برای انجام تست یک حوله همراه خود بیاورد.
• بیماران دیابتی برای نحوه مصرف انسولین دستورالعمل ویژه‌ای دارند که پزشک به آن‌ها می‌دهد.
• از بیمار خواسته می‌شود که از ۱۲ ساعت قبل از انجام تست، چیزی نخورد چون ممکن است غذا باعث احساس ناراحتی یا حالت تهوع در بیمار گردد. البته می‌تواند مقدار کمی از مایعاتی مانند آب بخورید اما از نوشیدن نوشیدنی‌هایی چون قهوه، چای، سودا یا شکلات حاوی کافئین خودداری شود.
• بیمار قبل از انجام تست نباید فعالیت فیزیکی شدید داشته باشد.
• بیمار حداقل تا دو ساعت قبل از شروع تست ورزش از خوردن غذا، نوشیدنی و مواد محرک و استعمال دخانیات خودداری نمایند.

این تست چگونه انجام می‌شود؟

یک تکنسین پزشکی، پوست بیمار را برای قراردادن الکترودها آماده کرده و همچنین بر روی بازوی او یک بازوبند فشارخون بسته می‌شود. قبل از شروع ورزش، از بیمار یک نوار قلب در حالت استراحت گرفته شده و سپس بر روی یک تردمیل یا دوچرخه ثابت سوار می‌شود. بیمار ۲ تا ۳ دقیقه اول آرام ورزش کرده و خود را گرم می‌کند، سپس هر ۲ تا ۳ دقیقه یکبار سرعت خود را به‌تدریج افزایش می‌دهد تا به بالاترین درجه برسد.

پزشک بیمار را به ادامه ورزش تشویق کرده تا اینکه بالاخره از ورزش‌کردن خسته شود یا دچار علامتی مانند درد، سرگیجه یا تنگی نفس شود، سپس، به مدت ۱۰ دقیقه دراز می‌کشد یا می‌نشیند. پزشک یا تکنسین، قلب و فشارخون بیمار را در طول این دوره کنترل کرده و سؤالاتی درباره احساس خستگی یا از نفس افتادن از بیمار می‌پرسد. اگر نوار قلب مشکل بالقوه‌ای را نشان دهد، از بیمار خواسته می‌شود که ورزش‌کردن را متوقف کند و احتمالاً بررسی‌های بیشتری انجام خواهد شد.

فیلم تست ورزش

مدت زمان تست ورزش ؟

مدت‌زمان انجام این تست بر اساس سن، حد معینی از ورزش و حداکثر ضربان قلب که بیمار باید به آن دست یابد پیش از شروع ورزش برای بیمار مشخص شده و آزمایش تا آن زمان ادامه میابد. بهترین و درست‌ترین نتیجه مربوط به زمانی است که به حداکثر فعالیت پیش‌بینی شده بدون به‌روز تغییر غیرطبیعی در وضعیت بالینی یا نوار قلب برسیم و این حدوداً به ۱۲- ۱۰ دقیقه ورزش و کمی شکیبایی نیاز دارد چون می‌تواند تا ۱۵ دقیقه هم به طول بینجامد.

درصورتی‌که طی آزمون ضربان قلب به حدود ۸۵% از حداکثر ضربان قلب استاندارد برسد آزمون طبیعی تلقی می‌شود. ولی در هر زمان که بیمار واقعاً احساس کرد نمی‌تواند به ورزش ادامه دهد یا چنانچه دچار بعضی علائم بالینی نظیر درد قفسه سینه، تنگی نفس مفرط، سرگیجه و سردرد شدید شود، تست قطع می‌شود همچنین در شرایطی که تغییرات غیرعادی در نوار قلب بروز کند یا فشارخون افت کند نیز تست قطع می‌شود.

عوارض

به طور کلی این تست بسیار ایمن است ولی در مواردی عوارض نادری مشاهده شده است .

۱-افت فشار خون
فشار خون بیمار میتواند در طی تست یا بلافاصله بعد از آن افت کرده و احتمالا باعث احساس سرگیجه در او شود. اما این احساس بعد از اتمام تست از بین رفته و مشکل جدی نمیباشد.
۲-آریتمی های قلبی
آریتمی های ناشی از تست ورزش بعد از آن از بین میروند.
۳- در موارد نادر میتواند باعث انفارکتوس عضله قلب شود.

موارد عدم استفاده از تست ورزش

اگر وجود یک ناتوانی (برای مثال التهاب یا آرتروز مفاصل، کمردرد یا یک سکته مغزی) مانع از انجام تست ورزشی شود، پزشک شما می‌تواند از یک داروی تزریقی داخل وریدی (IV) برای افزایش تعداد ضربان قلب به همراه یک تکنیک تصویربرداری مانند اکوکاردیوگرافی برای دیدن نحوه فعالیت قلب شما در حین فعالیت شدیدتر قلب استفاده نماید. به این روش استرس تست دارویی یا شیمیایی گفته می‌شود. داروهایی که معمولا استفاده می‌شوند عبارتند از: دوبوتامین، دی‌پیریدامول(پرزانتین) و آدنوزین.

دوبوتامین امکان دارد باعث افزایش شدید فشارخون یا حتی آریتمی شود . آدنوزین امکان دارد باعث کاهش گذرا و جزیی ضربان قلب گردد . هم آدنوزین و هم (دی‌ پیریدامول ) امکان دارد است باعث خس‌خس سینه شوند و باید با احتیاط تجویز شوند و در بیمارانی مبتلا به آسم یا بیماریهای مزمن انسدادی ریوی تجویز نشوند .
با تزریق این دارو ها مشابه اثرات فیزیولوژیکی ورزش القا میشود. دوم اینکه بیمار فعالیت جسمی خاصی انجام داده باشد. این داروها طوری تجویز میشوند که ضربان قلب بیمار به تدریج بالا رود . اگر هنوزبیمار توانایی کافی برای انجام ورزش داشته باشد، ممکن است بعد از تجویز دارو پزشک از او بخواهد که بر روی تردمیل به مدت یک دقیقه به آرامی راه بروید. کادر پزشکی مجرب در طول انجام تست بیمار را زیر نظر میگیرند و او باید هرگونه علامت غیر طبیعی را به آن ها گزارش دهد.

برخی افراد مسن یا کسانی که دردهای مفصلی و عضلانی دارند از انجام تست ورزشی معاف هستند و باید اسکن قلب روی آنها انجام گیرد . اسکن رادیوایزوتوپ قلب (تست تالیوم) نسبت به تست ورزش آسان‌تر و دقیق‌تر بوده و برخی پزشکان تمایل بیشتری به انجام آن دارند.

منابع:

https://www.baptisthealth.com/floyd/services/imaging-diagnostics/screenings-radiology-services/nuclear-medicine/nuclear-stress-test#:~:text=While%20you%20are%20walking%20on,after%20your%20test%20is%20completed.

https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/stress-test/about/pac-20385234#:~:text=The%20actual%20test%20takes%20only,blood%20flow%20to%20your%20heart

دریافت نوبت

برای دریافت نوبت برای تست ورزش می‌توانید با شماره‌های تلفن مرکز فوق‌تخصصی طبیب برتر که در قسمت تماس با ما و نیز در قسمت بالای سایت درج شده است تماس بگیرید.