نوار بینایی | Visual evoked potential

احتمالاً نام نوار بینایی را شنیده‌اید، نوار عصب چشم یا پتانسیل برانگیخته چشم (VEP ) یک تست برای بررسی مسیر‌های بینایی بوده که در تشخیص زودرس بیماری‌های مرتبط با عصب چشم (optic nerve ) و ضایعه‌های عصبی در قسمت جلویی مسیر بینایی بسیار مهم است. این تست باید قبل از تشخیص بیماری‌هایی مانند از بین رفتن بافت‌های عصبی چشم و اختلالات عصبی مانند MS multiple sclerosis )) انجام شود.

اگر چه این یک آزمایش تخصصی نیست و برای تشخیص دقیق بیماری در هر فرد، به سابقه‌ی بیماری‌های او و آزمایشات کامل احتیاج است، ولی هدف از انجام این آزمایش این است که اطلاعات کافی را در اختیار پزشک قرار دهد تا به کمک آن در صورت لزوم، بهترین روش‌های درمانی
را برای بیمار بکار گیرد و او را تحت نظر قرار دهد.


نوار عصب چشم چیست؟

{ نوار بینایی، عبارت است از میزان فعالیت‌های عصبی که به کمک محرک‌هایی مانند صفحه شطرنجی ایجاد شده و سپس اندازه‌گیری می‌شود و در نهایت بر روی‌مانیتور ثبت می‌شود. واکنش‌های بیمار توسط یک سری الکترود‌ها که به سر او متصل است ضبط و ثبت می‌شود. } معمولا این واکنش‌ها توسط لوب اکسیپیتال ( پس سری ) ایجاد می‌شود. این دستگاه نحوه‌ی ارتباط سیستم بینایی با مغز را بررسی می‌کند و انجام دادن آن با هیچ کدام از آزمایش‌های دیگر ممکن نیست.

نوار بینایی چیست

چه زمانی درخواست تست عصب بینایی انجام می‌شود؟

هنگامی‌که فرد در بینایی خود تغییراتی را احساس کند و این تغییرات ناشی از مشکلاتی در عصب‌ها باشد، عموماً در آزمایش‌های ساده قابل تشخیص نیستند، متخصص مغز و اعصاب برای بیمار درخواست نوار عصب بینایی چشم را انجام می‌دهد.
برخی از علائم این بیماری‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
– دوبینی ( Diplopia )
– احساس جرقه در چشم
– تاری دید
– از دست رفتن بینایی (می تواند دردناک یا بدون درد باشد )
– اختلال دید در رنگ‌ها
– نقص در چشم، پا و بازو‌ها
به‌طورکلی این آزمایش نشان می‌دهد سیستم بینایی شما چگونه به نور واکنش نشان می‌دهد. این تست همچنین برای آزمایش بینایی کودکان و بزرگسالانی که نمی‌توانند تابلوی بینایی سنجی را بخوانند نیز استفاده می‌شود.

چرا در بیماران مبتلا به MS نوار بینایی غیر طبیعی است؟

می‌دانیم که MS یک بیماری التهابی است که در آن غلاف‌های میلین اطراف مغز و نخاع توسط سیستم ایمنی خود فرد آسیب می‌بیند (Auto immune ). این غلاف باعث افزایش سرعت هدایت پیام می‌شود در نتیجه؛ زمان بیشتری طول می‌کشد تا پیام به لوب اکسیپیتال ( پس سری ) برسد و نوار بینایی غیر طبیعی خواهد بود.


آمادگی‌های لازم برای نوار بینایی

  • بیمار در شب قبل از آزمایش باید مو‌های خود را شست و شو دهد و از مواد شیمیایی مانند ژل و لوسیون‌ها استفاده نکند.
  • بیمار شب قبل باید خواب کافی داشته باشد.
  • اگر عینکی هستید برای انجام آزمایش عینک خود را همراهتان بیاورید.
  • شما می‌توانید وعده‌های غذایی روزمره و دارو‌های معمول خود را مصرف کنید اما مصرف
  • دارویی که باعث خواب آلودگی شما شود یا شما را گیج کند نتیجه آزمایش را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
  • اگر شما مبتلا به کاتاراکت ( آب مروارید ) یا گلوکوم ( آب سیاه ) هستید باید روز انجام تست، به تکنیسین یا پزشک اطلاع دهید.


نوار چشم چه بیماری‌هایی را تشخیص می‌دهد؟

همانطور که گفته شد عوامل زیادی باعث غیر طبیعی شدن نتیجه‌ی نوار بینایی می‌شوند ولی تشخیص آن‌ها از یکدیگر در نوار بینایی کار دشواری است اما می‌توان گفت که عواملی مانند نوروپاتی بینایی، فشار بالای چشمی، تومور‌هایی که باعث فشار به اعصاب می‌شوند، بیماری‌های عصب چشم و حتی آب سیاه نیز باعث افزایش فشار چشمی و سپس آنرمال شدن نوار چشم می‌شود.


انجام تست بینایی چه مدتی طول می‌کشد؟

این تست برای هر چشم به صورت جداگانه انجام می‌شود و کل پروسه آزمایش از ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. این تست بدون درد و عارضه است.


مزایای تست بینایی نسبت به MRI چیست؟

این تست ارزان ترو سریع‌تر است. حتی در مواردی حساسیت بیشتری دارد مانند بررسی آسیب‌های اولیه به ساقه مغز.


در طول آزمایش نوار چشم چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

در ابتدا تعدادی سیم روی سر بیمار چسبانده خواهند شد تا موج‌های مغزی را تشخیص دهند.
یک تکنسین به بیمار دستور العمل‌های بیشتری خواهد داد و در طول آزمایش او را همراهی خواهد کرد. به طور معمول، هر چشم به طور جداگانه مورد آزمایش نوار چشم قرار می‌گیرد.
بسیار مهم است که بیمار با تکنسین در انجام آزمون همکاری کند و بتواند نگاه خود را در نقطه مشخصی ثابت نگه دارد. از بیمار خواسته می‌شود که روی صفحه‌ای شبیه به یک صفحه نمایش تلویزیونی با الگو‌های بینایی مختلف نگاه کند تا نوار بینایی از طریق سیم‌هایی در بالای سرش ثبت شود.


عوارض جانبی نوار عصب بینایی

تست عصب بینایی به ندرت با عوارض جانبی همراه است؛ این تست یک روش غیر تحاجمی بوده که به جز تحریک پوستی در ناحیه اتصال الکترود‌ها عوارضی ندارد.
این تست در بیماران مبتلا به صرع یا اپیلپسی به ندرت باعث حمله و تشنج می‌شود. ولی با این حال بهتر است بیمار اگر مبتلا به صرع است به پزشک یا تکنیسین اطلاع دهد.


چه عواملی بر جواب آزمایش نوار بینایی تاثیر‌گذار است؟

مصرف دارو‌های خواب‌آور یا شابقه مصرف دارو‌های بیهوشی در جواب تست تاثیرگذار است. –
– جنسیت، سن و اندازه مردمک نیز بر نتیجه تست عصب بینایی تاثیر دارند.
بینایی ضعیف تاثیر خاصی بر نتیجه آزمایش ندارد.


دریافت نوبت نوار بینایی

بیماران محترم می توانند برای دریافت نوبت نوار بینایی با مرکز پزشکی فوق تخصصی طبیب برتر از طریق شماره های تماس مرکز که در قسمت تماس با ما و یا در بالای سایت قرار داده شده و یا از طریق واتساپ به شماره ۰۹۱۳۹۰۹۷۰۹۷ با ما در ارتباط باشند

منابع :

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31277872/

https://www.webmd.com/multiple-sclerosis/evoked-potential-tests

https://mstrust.org.uk/a-z/evoked-potentials