تنگی نفس از جمله عوارض شایعی است که افراد زیادی آن را تجربه می کنند. بیشتر موارد تنگی نفس به دلیل مشکلات قلبی یا ریوی می باشد چراکه قلب و ریه ها وظیفه ی انتقال اکسیژن به بافت ها و حذف دی اکسید کربن را داشته و مشکلات مربوط به هریک از این مراحل بر تنفس تاثیر گذار است. البته لزوما تنگی نفس به معنای وجود یک عارضه نیست؛ به طور مثال، ورزش های شدید، تغییرات شدید درجه حرارت، کیفیت بد هوا، ارتفاع زیاد و چاقی در افراد سالم هم باعث تنگی نفس می شوند. در این مقاله به علت های ایجاد تنگی نفس و درمان های آن پرداخته و همچنین مهم ترین مسئله که زمان مراجعه به پزشک و اورژانس می باشد را ذکر کرده ایم. پس تا آخر با ما همراه باشید.
چه دلایلی ممکن است برای تنگی نفس وجود داشته باشد؟
احساس تنگی نفس ممکن است حاد بوده و فقط چند روز یا کمتر طول بکشد، و یا اینکه مزمن بوده و بیش از سه تا شش ماه ادامه پیدا کند.
تنگی نفس ناگهانی یا حاد دلایل محدودی دارد:
- دلایل مربوط به قلب عبارتند از:
- حمله قلبی
- نارسایی قلبی
- آریتمی قلب که به اختلال در ضربان قلب اطلاق می گردد.
- tamponade cardiac که در اثر فشار مایع یا خون فضای بین ماهیچه ی قلب و پرده پوشاننده ی قلب ایجاد می شود.
- دلایل مرتبط با ریه عبارتند از:
- آسم که به التهاب و باریک شدن مجاری تنفسی اطلاق شده و باعث بروز تنگی نفس می گردد.
- Pneumothorax (فرورفتگی کنار ریه) که یک وضعیت تهدید کننده بوده و به علت ورود هوا به فضای بین ریه و دیواره ی قفسه ی سینه ایجاد می شود. به دنبال این اتفاق هوا به خارج ریه فشار آورده و فرورفتگی ریه رخ خواهد داد.
- بیماری انسداد مزمن ریوی یا COPD
- پنومونی و سایر عفونت های تنفسی که با ایجاد مخاط باعث انسداد جریان هوا به قسمت هایی از ریه شده و از انتشار اکسیژن به خون ممانعت می کند.
- آمبولی ریه که یک فوریت پزشکی بوده و به دنبال ایجاد لخته خون در ریه ایجاد می شود.
- انسداد مجاری تنفسی فوقانی به علت خفگی یا استنشاق چیزی که مجاری را مسدود می کند.
- قرار گرفتن در معرض سطوح خطرناک مونوکسید کربن. در این صورت بدن اکسیژن موجود در گلبول های قرمز را با مونوکسید کربن جایگزین کرده و اکسیژن رسانی بافت ها به شدت دچار مشکل می شود.
- دلایل مرتبط با مشکلات خونی:
- از دست دادن ناگهانی خون
- کم بودن تعداد گلبول قرمز که کم خونی نامیده می شود
- افت فشار خون
همه ی این موارد به دلیل کاهش تعداد گلبول های قرمز خون که وظیفه ی انتقال اکسیژن را دارند، باعث ایجاد حس نفس تنگی می شوند.
- سایر دلایل:
- ویروس COVID-19
- اختلالات اضطرابی
- دنده های شکسته
- بارداری
- واکنش های آلرژیک
- فتق هیال
حال به دلائل تنگی نفس مزمن می پردازیم:
- دلایل مرتبط با ریه عبارتند از:
- افیوژن یا تجمع مایع اطراف ریه ها
- بیماری انسداد مزمن ریوی و آمفیزم
- آسم که با تنگ شدن مجاری تنفسی باعث نفس تنگی می گردد
- بیماری بینابینی ریه
- فشار خون ریوی بالا
- سرطان ریه
- دلایل مرتبط با قلب عبارتند از:
- بیماری های قلبی از جمله نارسایی احتقانی قلب که با عدم پمپاژ صحیح خون، باعث اختلال در اکسیژن رسانی گشته و هم چنین ممکن است باعث تجمع مایع در ریه ها گردد.
- کاردیومیوپاتی که به سفت، ضخیم و متورم شدن عضله ی قلب اطلاق می شود
- پریکاردیت یا التهاب بافت اطراف قلب
- سایر دلایل:
- سارکوئید که مجموعه ای از سلول های التهابی بدن است
- اضافه وزن زیاد می تواند ریه ها را تحت فشار قرار داده و نفس کشیدن را با مشکل مواجه کند.
در چه صورت برای تنگی نفس باید با اورژانس تماس گرفت؟
همراهی تنگی نفس با هر یک از علائم زیر نشان دهنده ی یک فوریت پزشکی بوده و احتمال دارد که شخص دچار حمله ی قلبی یا مشکلات جدی در ریه ها شده باشد. از همین رو باید سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
- تنگی نفس همراه با درد قفسه ی سینه
- تنگی نفس همراه با دردی که به پشت، گردن، بازو و فک کشیده می شود.
- تنگی نفس همراه با تهوع و غش کردن
- تنگی نفس شدید که ناگهانی بروز می کند
- تنگی نفس همراه با آبی شدن لب ها و انگشتان
در چه صورت برای تنگی نفس باید به پزشک مراجعه کرد؟
همه ی مشکلات تنفسی فوریت پزشکی نیستند، با این حال نباید نادیده گرفته شوند. اگر علائم بیمار تغییر کرد، تنگی نفس با تورم در پا و مچ پا همراه بود، بیمار هنگام خوابیدن مشکل تنفسی داشت، علاوه بر تنگی نفس دچار تب بالا و لرز و سرفه شده بود، در حین نفس کشیدن صدای خس خس می شنود و یا بیش از سه ماه تنگی نفس داشته باشد، لازم است که به یک پزشک مراجعه کند.
درمان های تنگی نفس چیست؟
نحوه ی درمان به علت مشکل بستگی دارد. اگر نفس تنگی به دلیل فعالیت بیش از حد باشد، با استراحت بیماری بهبود می یابد. برای افراد مبتلا به آسم یا COPD، بر حسب شدت بیماری، اکسیژن مکمل، داروهای برونکودیلاتوری و برخی داروهای استروئیدی تجویز می شود. اگر عفونت های مختلف باعث اختلال در تنفس شده باشد، آنتی بیوتیک ها درمان های مناسبی هستند. درمان های جراحی هم برای تنگی نفس با منشا تجمع مایع در بافت ریه کاربرد دارند. به همین ترتیب درمان های متنوعی برای بیماری تنگی نفس وجود دارد که باید با توجه به منشا مربوطه انجام شوند.
درمان های خانگی تنگی نفس
از آن جایی که یکی از دلائل نفس تنگی چاقی است، رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می تواند در بهبود علائم بسیار موثر باشد. ورزش کردن نه تنها به کاهش وزن کمک کرده، بلکه باعث افزایش ظرفیت ریه نیز می شود.
سیگار کشیدن می تواند علائم را تشدید کرده یا عوارضی را برای هر بیماری زمینه ای ریه ایجاد کند؛ بنابراین ترک سیگار و اجتناب از تنفس دود سیگار دیگران بسیار حائز اهمیت است. همچنین اجتناب از قرار گرفتن در معرض آلاینده ها یا هر عامل محرک آلرژی زا نیز می تواند علائم را کاهش دهد.
تکنیک هایی از جمله دم آرام با بینی به مدت ۲ شماره با دهان بسته و بازدم عادی با لب های جمع شده به حالت سوت زدن، در نفس کشیدن راحت تر تاثیرگذار و کمک کننده است.
هم چنین بهتر است از فعالیت در هوای بسیار گرم یا بسیار سرد، با رطوبت بسیار زیاد پرهیز شود.
منابع
https://www.nhs.uk/conditions/shortness-of-breath/
https://www.medicinenet.com/shortness_of_breath/symptoms.htm
https://www.mayoclinic.org/symptoms/shortness-of-breath/basics/causes/sym-20050890
https://www.webmd.com/lung/shortness-breath-dyspnea
https://www.medicalnewstoday.com/articles/314963
https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/16942-shortness-of-breath-dyspnea
ایشان بمدت ۲۰ سال سابقه در زمینه کامپیوتر و در رشته های مختلف از جمله برنامه نویسی وب، طراحی و توسعه وبسایت، گرافیک (سه بعدی و طراحی) داشته و هم اکنون مدت ۵ سال است که به طور مستمر در زمینه سئو فعالیت دارند
- چه دلایلی ممکن است برای تنگی نفس وجود داشته باشد؟ - آبان ۱۰, ۱۴۰۰
- چرا دست چپم درد میکند؟ - مهر ۱۹, ۱۴۰۰
- همه چیز درباره تزریق چربی - تیر ۷, ۱۴۰۰
